灰太狼是什么意思
| каронная зямля | |||||
| Карале?ства Гал?цы? ? Ладамеры? | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| ням.: K?nigreich Galizien und Lodomerien; польск.: Królestwo Galicji i Lodomerii; укр.: Корол?вство Галичини та Володимир?? | |||||
|
|||||
 Тэрытарыяльныя змены карале?ства ? 1772—1918 гадах |
|||||
|
1772 — 1918
|
|||||
| Стал?ца | Лемберг | ||||
| Мова(ы) | нямецкая, польская, укра?нская, рус?нская | ||||
| Аф?цыйная мова | нямецкая, польская ? укра?нская | ||||
| Рэл?г?я | Рымска-катал?цкая царква, Укра?нская грэкакатал?цкая царква | ||||
| Форма к?равання | манарх?я | ||||
| Дынастыя | Габсбург? | ||||
| кароль Гал?цы? ? Ладамеры? | |||||
| ? (1772—1790) | Марыя Тэрэз?я (1772—1780) ? ?ос?ф II (1780—1790) | ||||
| ? (1790—1792) | Леапольд II | ||||
| ? (1792—1835) | Франц II | ||||
| ? (1835—1848) | Фердынанд I (А?стрыйск?) | ||||
| ? (1848—1916) | Франц ?ос?ф I | ||||
| ? (1916—1918) | Карл I А?стрыйск? | ||||
 Медыяфайлы на В?к?схов?шчы | |||||
.svg)
Карале?ства Гал?цы? ? Ладамеры? з Вял?к?м княствам Крака?ск?м, княствам? Асвенц?ма ? Затора (лац.: Regnum Galiciae et Lodomeriae, ням.: K?nigreich Galizien und Lodomerien mit dem Gro?herzogtum Krakau und den Herzogtümern Auschwitz und Zator; польск.: Królestwo Galicji i Lodomerii wraz z Wielkim Ksi?stwem Krakowskim i Ksi?stwem O?wi?cimia i Zatoru; укр.: Корол?вство Галичини та Володимир?? з Великим княз?ством Крак?вським ? княз?вствами Освенцима ? Затору), скарочана Гал?цыя — каронная зямля на ?сходзе Габсбургскай манарх?? (пазней А?стрыйскай ?мперы?, А?стра-Венгры? з 1867 года), са стал?цай у Львове, утвораная пасля падзелу Рэчы Паспал?тай ? 1772 годзе. Складалася з Чырвонай Рус?, Падолля ? Малой Польшчы. Была пераважна населена палякам?, укра?нцам? ? я?рэям?. Яна была падзелена на Усходнюю Гал?цыю са стал?цай у Львове (хаця Льво? таксама бы? стал?цай усёй Гал?цы?) ? Заходнюю Гал?цыю са стал?цай у Кракаве.
Г?сторыя
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]Упершыню назва Гал?цыя ?жыта венгерск?м каралём Андрашам II, як? пасля смерц? ? 1205 годзе гал?цкага князя Рамана Мсц?слав?ча прэтэндава? на сталец Гал?цка-Валынскай Рус? ? бы? каранаваны як ?Божай л?тасцю кароль, Венгры?, Далмацы?, Харваты?, Рыма, Гал?цы? ? Ладамеры?? (лац.: Dei gratia, Hungariae, Dalmatiae Croatiae, Romae, Seruiae, Galliciae, Lodomeriaeque rex). Манарх? з дынасты? Раманав?ча? таксама выкарысто?вал? ? сва?х тытулах гэтая назва. Нашчадк? Дан?лы Раманав?ча мел? тытул ?Rex Russiae? (часцей ?Regis Rusie?) ? ?duces totius terrae Russiae, Galicie et Ladimirie? (?кароль Рус?? ? ?князь усёй зямл? рускай, гал?цкай ? ?ладз?м?рскай?.
У старажытнарускай Гал?цка-Валынскай дзяржаве пасля згасання мужчынскай л?н?? роду к?руючай дынасты? Раманав?ча?, бы? закл?каны на прастол унук караля Рус? Юрыя I Львов?ча Балясла?-Юрый Тройдзенав?ч, сын Мары? Юр’е?ны ? Тройдзеня ? Пяста. Пасля яго смерц? ? 1340 годзе пачал?ся войны за гал?цка-валынскую спадчыну, у вын?ку як?х Гал?цкая зямля ?вайшла ? склад Польскага карале?ства Каз?м?ра Вял?кага з дынасты? Пяста?, а Валынь засталася за Гедз?м?нав?чам?. Яшчэ ? канцы XIII стагоддзя як пасаг за дачкой Льва Дан?лав?ча ?ладанн? ? Закарпацц? адышл? да венгерскай кароны. Венгерск? ? потым кароль польск? Людов?к I Вял?к? ?ключы? Гал?цкую зямлю ? склад Венгры? на 1372—1387 гг., але яго дачка Ядв?га, каралева Польшчы, уключыла Гал?цкае карале?ства ? склад карале?ства Польскага ? 1387 г. У 1434 годзе з Гал?цка-Валынскага земля? кароль Уладз?сла? III Варненчык утвары? ваяводствы ? затым Гал?чына наро?н? з Валынню ?вайшла ? склад Рэчы Паспал?тай у якасц? польск?х каронных земля?. Пасля падзела? Рэчы Паспал?тай у 1772 годзе Рускае, частка Крака?скага i Белзскага ваяводствы ?вайшл? ? склад Свяшчэннай Рымскай ?мперы?, потым А?стрыйскай ?мперы? ? затым А?стра-Венгры? як ?сходняя частка карале?ства Гал?цы? ? Ладамеры?. У 1775 годзе да яго, як Чарнав?цкая акруга, адышла ? Букав?на, г?старычна румынская (малда?ская) вобласць, анексаваная Рас?йскай ?мперыяй у Турцы? ? затым саступленая ёю А?стрыйскай ?мперы?. У карале?стве ?весь час ?шла пал?тычная барацьба пам?ж палякам? ? ?кра?нцам?.
Пасля трэцяга падзелу Рэчы Паспал?тай у 1795 годзе Крака? адышо? да А?стры? (Гал?цыя), але ? 1809 годзе бы? уключаны ? склад Герцагства Варша?скага. У 1815 годзе Крака? ? наваколл? был? абвешчаны вольным горадам (Вольны горад Крака?). Паражэнне Крака?скага па?стання ? 1846 годзе прывяло да па?торнага ?ключэння Кракава ? ?сёй тэрыторы? Вольнага горада Кракава ? а?стрыйскую Гал?цыю.
У Львове да пачатку XX стагоддзя колькасць паляка? была ?трая больш за колькасць укра?нца?; горад л?чы?ся адной з польск?х культурных стал?ц. Паляк? пераважал? ва Усходняй Гал?цы? сярод гарадскога насельн?цтва ? эл?ты (асабл?ва земле?ладальн?цкай), што падтрымл?вала ?х уя?ленне аб Гал?цы? як пра цалкам польскую зямлю. Усяго паводле даных перап?су 1910 года, ва Усходняй Гал?цы? з 5 300 000 жыхаро? польскую мову назвал? роднай 39,8 %, укра?нскую — 58,9 %; зрэшты, гэту статыстыку падазраюць у неаб’екты?насц?, бо чыно?н?к?, як?я праводз?л? перап?с, был? гало?ным чынам этн?чныя паляк?. Акрамя таго, у польскамо?нае насельн?цтва ?ваходзяць таксама этн?чныя я?рэ?[1]. У Заходняй Гал?цы? паляк? складал? каля 90 % насельн?цтва, я?рэ? — менш за 10 %.
Пасля распаду А?стра-Венгры? на тэрыторы? Гал?цы? каротк? час ?снавал? Руская народная рэспубл?ка лемка?, Заходне-Укра?нская народная рэспубл?ка ? Гал?цыйская Сацыял?стычная Савецкая Рэспубл?ка, аднак па вын?ках савецка-польскай ? ?кра?нска-польскай война? уся тэрыторыя карале?ства ?вайшла ? склад Другой Рэчы Паспал?тай.
Адм?н?страцыйны падзел Гал?цы? ? Ладамеры?
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]Пасля першага падзелу Рэчы Паспал?тай частка Польшчы ?вайшла ? склад новастворанай а?стрыйскай прав?нцы? — Карале?ства Гал?цы? ? Ладамеры?. Стал?цу прав?нцы? планавалася зраб?ць у Ярославе (горадзе, размешчаным у цэнтры карале?ства), разглядалася таксама кандыдатура Пшэмысля, аднак урэшце ?лады спын?л?ся на Львове, як на самым вял?к?м горадзе прав?нцы?[2].
Спачатку ? 1774 годзе тэрыторыя карале?ства была падзелена на 6 цыркула?: белзск?, чарвонаруск?, крака?ск?, любл?нск?, падольск? ? сандам?рск?. Тыя адпаведна был? падзелены на 59 дыстрыкта?. У 1777 годзе колькасць раёна? было паменшана да 19, а ? 1782 годзе адм?н?страцыйны падзел бы? рэарган?завана, ? карале?ства стала дзял?цца на 19 цыркула?.
Канчатковыя межы прав?нцы? был? ?сталяваны на Венск?м кангрэсе, а каронным краем яна стала з 1850 года.
-
Сцяг Гал?цы? да 1849 гады -
Сцяг Гал?цы? ? 1849-1890 гады -
Сцяг Гал?цы? ? 1890-1918 гады
.png)
.svg)
Зноск?
- ↑ Piotr Eberhardt. Ethnic groups and population changes in twentieth-century Central-Eastern Europe: history, data, analysis. — M.E. Sharpe, 2003. P. 92-93. — ISBN 978-07-65606-65-5.
- ↑ M. Wieliczko, 500 zagadek o Rzeszowie i Ziemi Rzeszowskiej, Warszawa 1973; F. Persowski, Przemy?l pod rz?dami austriackimi 1772—1918, w: Tysi?c lat Przemy?la. Zarys historyczny, Kraków 1974.
Л?таратура
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]- Paul Robert Magocsi, Galicia: A Historical Survey and Bibliographic Guide. — Toronto: University of Toronto Press, 1983. Concentrates on the historical, or Eastern Galicia. (англ.)
- Andrei S. Markovits and Frank E. Sysyn, eds., Nationbuilding and the Politics of Nationalism: Essays on Austrian Galicia. — Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1982.
- Christopher Hann and Paul Robert Magocsi, eds., Galicia: A Multicultured Land. — Toronto: University of Toronto Press, 2005. (англ.)
- Taylor, A.J.P., The Habsburg Monarchy 1809—1918, 1941 (discusses Habsburg policy toward ethnic minorities).
- Alison Fleig Frank, Oil Empire: Visions of Prosperity in Austrian Galicia. — Cambridge, MA: Harvard University Press, 2005.
- Drdacki, Moritz knight by Ostrow, the glad patents Galziens a contribution to customer of the Unterthanswesens. — Printed with J.P.Sollinger, Vienna, 1838, reprint 1990, Scherer publishing house, Berlin, ISBN 3-89433-024-4
- Kratter, F. Letters over itzigen condition of Galicia a contribution to the Staatistik and knowledge of human nature, publishing house G. Ph. of usurer, Leipzig 1786, reprint 1990, Scherer publishing house, Berlin, ISBN 3-89433-001-5
- Mueller, Sepp, from the settlement to the resettlement, Wiss. contribution to history and regional studies of east Central Europe, hrsg. v. Joh. Gottfr. Herder Joh.-Gottfr.-Herder-Institut Marburg, NR. 54 Rohrer, Josef, remarks on a journey of the Turkish Graenze over the Bukowina by east and west Galicia, Schlesien and Maehren to Vienna, publishing house Anton Pichler, Vienna 1804, reprint 1989, Scherer publishing house, Berlin, ISBN 3-89433-010-4
- Statistic Central Commission (Hrsg.), local repertory of the Kingdom of Galicia and Lodomerien with the Herzogthume Krakau, publishing house Carl Gerolds son, Vienna 1874, Reprint 1989, Scherer publishing house, Berlin, ISBN 3-89433-015-5
- Stupnicki, Hipolit, the Kingdom of Galicia and Lodomerien sammt the Grossherzogthume Krakau and the Herzogthume Bukowina in geographical-historical-statistic relationship, printed with Peter Piller, Lemberg 1853, Reprint 1989, Scherer publishing house Berlin, ISBN 3-89433-016-3
- Traunpaur, Alfons Heinrich Chevalier d’Orphanie, Dreyssig of letters over Galicia or observations of a unpartheyischen man, Vienna 1787, Reprint 1990, Scherer publishing house Berlin, ISBN 3-89433-013-9
- Flag of Galicia