当这只鹅爱上了一个男人....一段虐恋上演了....
Мацьяш I Корв?н | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Matei Corvin / Hunyadi Mátyás | |||||||
![]() | |||||||
![]() | |||||||
| |||||||
|
|||||||
Каранацыя | 29 сакав?ка 1464 | ||||||
Папярэдн?к | Ласла V | ||||||
Пераемн?к | Уласла II | ||||||
|
|||||||
Нараджэнне |
24 лютага 1443[1] ц? 23 лютага 1443[2] |
||||||
Смерць |
6 красав?ка 1490 (47 гадо?) ц? 7 красав?ка 1490[2] (47 гадо?) |
||||||
Месца пахавання | |||||||
Род | Хуньядз?[d] | ||||||
Бацька | Янаш Хуньядз? | ||||||
Мац? | Эржбет С?ладз?[d] | ||||||
Жонка | Л?завета Цалейская[d], Кацярына з Падэбрада?[d][4] ? Беатрыса Арагонская[d][4] | ||||||
Дзец? | Янаш Корв?н[d] ? Н. Хуньядз?[d] | ||||||
Партыя | |||||||
А?тограф |
![]() |
||||||
![]() |
Ма?цьяш I Ко?рв?н (Мацьяш Хуньядз? (рум.: Matei Corvin, венг.: Hunyadi (Corvin) Mátyás альбо Mátyás király, ням.: Matthias Corvinus, харв.: Matija/Matija? Korvin, чэшск.: Matyá? Korvín; 23 лютага 1443, Калажвар, цяпер Клуж-Напока, Транс?льван?я — 6 красав?ка 1490, Вена, эрцгерцагства А?стрыя, Свяшчэнная Рымская ?мперыя) — кароль венгерск? ? харвацк? (1458—1490), антыкароль чэшск? (ад 1469), герцаг а?стрыйск? (ад 1486).
Б?яграф?я
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]
Мацьяш Корв?н бы? малодшым сынам Янаша з роду Хуньядз?. Бацька, венгерск? губернатар ? славуты ваявода, бы? найбагацейшым вяльможам у Венгры?; мац?, Эржэбет С?ладз?, паходз?ла са знатнай венгерскай сям'?.
Бацька паклапац??ся пра адукацыю сына, запрас??шы для яго б?скупа Янаша В?тэза ? польскага гуман?ста Грэгара з Санака. З дванаццац?гадовага ?зросту сын бра? удзел у ваенных выправах бацьк?, у 1456 падчас аблог? Бялграда ён бы? пасвечаны ? рыцары.
Бацька таксама знайшо? для сына годную нявесту з магутнага роду графа? Цэльск?х. Эржэбет была адз?най дачкой Ульрыха II ? ?рыны Кантакуз?ны . Аднак Эржэбет памерла ? пятнаццац?гадовым узросце, яшчэ да шлюбу.
Пасля смерц? Янаша Хуньядз? пам?ж венгерск?м? баронам? ? каралём Ладз?славам Постумам пача?ся двухгадовы канфл?кт. Старэйшы брат Мацьяша Уладз?сла? ме? намер сесц? на прастол, аднак у 1457 годзе ён бы? падманам схоплены ? абезгало?лены, а ? л?стападзе таго ж года неспадзявана памёр ? кароль. 20 студзеня 1458 парламент у Будзе абра? Корв?на каралём пры падтрымцы войска? дзядзьк? Мацьяша графа М?хая С?лаг?, суперн?к? якога не здолел? сабраць дастаткова моцнае войска. 24 студзеня 40 000 венгерск?х шляхц?ча? адз?нагалосна прагаласавал? за Мацьяша, пасля чаго 14 лютага ён здзейсн?? карале?ск? ?езд у Буду.
Падчас узыходу Мацьяша Хуньядз? на прастол карале?ства знаходз?лася ? акружэнн? ворага?: з по?дню пагражал? асманы ? венецыянцы, з захаду — ?мператар Фрыдрых III, з по?начы — Каз?м?р Ягелончык, абодва дамагаючыся заняць прастол. Чэшск?я найм?ты пад камандаваннем ?скры асел? ? па?ночных рэг?ёнах, адкуль раб?л? наезды на цэнтральныя. Мацьяш адб?? у асмана? Голубацкую крэпасць, паспяхова ?варва?ся ? Серб?ю, пацвердз?? сюзерэн?тэт Венгерскай кароны над Босн?яй. Здзейсн?? таксама некальк? ваенных кампан?й супраць ?ржы з Падэбрада? ? Фрыдрыха III, заваява? С?лез?ю, Лужыччыну ? Марав?ю, бы? каранаваны на чэшскага караля (як антыкароль). Здабы? таксама Н?жнюю А?стрыю ? зраб?? сваёй рэз?дэнцыяй Вену.
1 мая 1461 ажан??ся з дачкой ?ржы з Падэбрада?.
Падчас валадарання Мацьяша Корв?на адбыва?ся эканам?чны ? культурны роскв?т кра?ны. У 1465 годзе закла? у Брац?славе ?страпал?танск? ?н?верс?тэт, а ? 1480 — ун?верс?тэт у Пешце.
Сваёй першачарговай задачай пастав?? л?кв?дацыю братэрск?х суполак у Славак??. У ма? 1458 на Блатным Патоку братрык? был? разб?ты карале?ск?м войскам. Апошн? ?х лагер бы? зн?шчаны ? 1467 годзе пад Вял?к?м? Касталянам?. Пасля л?кв?дацы? ?нутранага ворага ?чын?? тры выправы супраць Асманскай ?мперы?, у як?х дасягну? тольк? частковага поспеху.
Да разв?цця п?сьменнасц? падчас яго ?лады значна спрычын?лася жонка Беатрыса Арагонская, дачка неапальскага караля. Сужэнцы был? вельм? адукаваныя ? ?сяляк падтрымл?вал? адукацыю. Запрашал? ? дзяржаву замежных, найперш ?тальянск?х майстро?, буда?н?ко? ? вучоных. У часы Мацьяша Корв?на ? Венгерскае карале?ства пачал? пран?каць ?дэ? гуман?зму ? Адраджэння. У рэнесансным стыл? была збудавана знакам?тая Bibliotéka Corviniana ? Будзе.
Мацьяш так клапац??ся пра нашчадка?, што з а?стрыйскаю мяшчанкай Барбарай Эдэльпак ме? пазашлюбнага сына Янаша Корв?на.
Мацьяш памёр 6 красав?ка 1490 у Вене ад нервовага разладу, кал? прыслуга прынесла яму непамытыя ф?г?. З ?м здары?ся ?нсульт, ? праз два дн? Корв?н скана?. Ста? адным з нямног?х венгерск?х валадаро?, як? захава?ся ? паданнях ? памяц? як добры кароль.
Ц?кавостк?
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]- Мацьяшу Корв?ну прысвяц?? свой славуты твор ?Detvan? паэт-штуравец Андрэй Сладкав?ч.
- ?снуе легенда, паводле якой менав?та Мацьяш Корв?н застрэл?? апошняга зубра ? Славак??.
Зноск?
- ↑ Elekes L. Matthias I // Encyclop?dia Britannica
- ↑ а б Matyá? Korvín I., uhersky král, 1443-1490 // Olomouc City Library regional database Праверана 25 верасня 2024.
- ↑ Matyá? Korvín I., uhersky král, 1443-1490 // Olomouc City Library regional database Праверана 26 верасня 2024.
- ↑ а б (unspecified title) Праверана 7 жн??ня 2020.
Спасылк?
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]На В?к?схов?шчы ёсць медыяфайлы па тэме Мацьяш I Корв?н