喝蜂蜜水不能吃什么
Рэспубл?ка Сьера-Леонэ | |||||
---|---|---|---|---|---|
Republic of Sierra Leone (англ.) Republic na Salone (крыа) | |||||
| |||||
Дэв?з: ?Unity — Freedom — Justice (Адз?нства — Свабода — Справядл?васць)? | |||||
Г?мн: ?High We Exalt Thee, Realm of the Free? | |||||
![]() |
|||||
Дата незалежнасц? | 27 красав?ка 1961 (ад Вял?кабрытан??) | ||||
Аф?цыйная мова | англ?йская | ||||
Стал?ца | Фрыта?н | ||||
Найбуйнейшыя гарады | Фрыта?н, Бо, Кенема | ||||
Форма к?равання | Ун?тарная прэз?дэнцкая рэспубл?ка | ||||
Прэз?дэнт В?цэ-прэз?дэнт Гало?ны м?н?стр |
Джул?ус Маада Б?я Махамед Джульдэх Джалах Дэв?д Сенге |
||||
Тэрыторыя | |||||
? Агулам | 71 740 км2 | ||||
? % воднай паверхн? | 0,2 | ||||
Насельн?цтва Сьера-Леонэ | |||||
? Ацэнка | 5 363 669 [1] чал. | ||||
? Шчыльнасць | 76 чал./км2 | ||||
?РЧП (2013) | ▲ 0,359 (н?зк?; 177-е месца) | ||||
Валюта | Леонэ Сьера-Леонэ | ||||
?нтэрнэт-дамен | .sl | ||||
Код ISO | SL | ||||
Код МАК | SLE | ||||
Тэлефонны код | +232 | ||||
Часавы пояс | 0 | ||||
А?тамаб?льны рух | справа[d] | ||||
![]() |
Сье?ра-Лео?нэ (англ.: Sierra Leone), аф?цыйая назва Рэспубл?ка Сьера-Леонэ (англ.: Republic of Sierra Leone
крыа: Republic na Salone) — кра?на ? Заходняй Афрыцы, мае выхад да Атлантычнага ак?яна. Мяжуе з Гв?неяй (652 км) ? Л?берыяй (306 км). Стал?ца кра?ны — горад Фрыта?н.
Г?сторыя
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]- ХV стагоддзе — партугальцы заснавал? на тэрыторы? Сьера-Леоне першыя факторы?.
- 1787 год — заснаванне Фрыта?ну вызваленым? рабам?.
- 1808 год — узбярэжныя раёны Сьера-Леоне стал? брытанскай калон?яй.
- 1961 год — Сьера-Леоне атрымала незалежнасць, да ?лады прыйшла Народная партыя.
- 1967 год — здзейснены пераварот, мэтай якога было спыненне выбара?, у вын?ку як?х да ?лады мог прыйсц? Усенародны кангрэс.
- 1968—1971 — адбылося некальк? пераварота? ? путча?, вын?кам як?х ста? прыход да ?лады Усенароднага кангрэсу, як? ? 1970—1980-я гады бы? к?руючай партыяй, а з 1977 да 1989 — адз?най дазволенай.
- 1991—2002 — грамадзянская этн?чная вайна, распачатая Аб’яднаным рэвалюцыйным фронтам, пры падтрымцы Л?беры?. Вызначыл?ся супярэчнасц? пам?ж мусульманскай ? хрысц?янскай абшчынам?.
- 1996 — прэз?дэнцк?я выбары, як?я выйгра? Ахмат Каба.
- 1997 — пераварот, у вын?ку якога да ?лады прыйшо? маёр Джон? Пол Карома.
- 1998 — ваенная ?нтэрвенцыя м?жнародных ваенных с?л на чале з Н?герыяй, як?я падтрымл?вал? звергнутага прэз?дэнта Кабы.
- 1999 — па?станцы з Аб’яднанага рэвалюцыйнага фронту штурмуюць стал?цу. М?рныя перамовы прывял? да вяртання прэз?дэнта Кабы, прадста?н?к? па?станца? увайшл? ва ?рад, ?х л?дар Фодэ Санко ста? в?цэ-прэз?дэнтам.
Пра?ленне Джул?ус Маада Б?я (2018—ц.ч.)
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]У сакав?ку 2018 года ? Сьера-Леонэ прайшл? ?сеагульныя выбары, у як?х дзеючы прэз?дэнт Эрнест Бай Карома не ме? права ?дзельн?чаць па Канстытуцы?. У 1-м туры н?водны кандыдат у прэз?дэнты не набра? 55 % галасо?, як?я был? неабходныя для перамог?. У 2-? тур выйшл? кандыдат ад к?руючай парты? Усенародны кангрэс Самура Камара ? кандыдат ад апаз?цыйнай Народнай парты? генерал Джул?ус Маада Б?я. У вын?ку перамогу атрыма? Джул?ус Маада Б?я, набра?шы 51,8 % галасо?. Большасць галасо? у 149-мясцовы парламент атрымала правячая партыя ?Усенародны кангрэс? (68 мандата?). Народная партыя атрымала тольк? 49 мандата?[2].
У жн??н? 2022 года ? Сьера-Леонэ ?спыхнул? пратэсты ? жорстк?я беспарадк?. Пратэсты был? сканцэнтраваны ? стал?цы Фрыта?не ? на по?начы, уключаючы гарады Макен? ? Камакв?[3][4]. Прычынай пратэста? ста? н?зк? узровень жыцця жыхаро? кра?ны. Была ?ведзена агульнанацыянальная каменданцкая гадз?на. Падчас пратэста? заг?нула не менш за 27 м?рных жыхаро? ? 6 пал?цэск?х[5].
У чэрвен? 2023 года адбыл?ся ?сеагульныя выбары на як?х перамогу атрыма? прэз?дэнт Джул?ус Маада Б?я (56.17 % галасо?) ? прапрэз?дэнцкая Народная партыя (81 мандат з 149). Апаз?цыны кандыдат Самура Камара набра? 41,16 % галасо?, а яго партыя ?Усенародны кангрэс? атрымала тольк? 54 мандата. Самура Камара ? яго партыя запатрабавал? па?торных выбара?, спасылаючыся на ?абуральныя парушэнн??[6].
Пал?тыка
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]Сьера-Леонэ — гэта рэспубл?ка з шматпартыйнай пал?тычнай с?стэмай, выкана?чая ?лада належыць прэз?дэнту, як? выб?раецца на пяц?гадовы тэрм?н. Ён назначае Каб?нет м?н?стра?. Аднапалатны парламент складаецца з 124 дэпутата?. 112 з ?х выб?раюцца разам з прэз?дэнтам, астатн?я — гэта самыя выб?тныя прадста?н?к? грамадства.
Адм?н?страцыйны падзел
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]Сьера-Леонэ дзел?цца на 3 прав?нцы? ? Заходнюю вобласць (стал?чную), як?я ? сваю чаргу дзеляцца на 15 акруг:

№ | Прав?нцыя |
па-англ?йску |
Насельн?цтва (2004), тыс. чал. |
Плошча, тыс. км2 |
Шчыльнасць, чал./км2 |
Колькасць акруг |
Цэнтр |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Заходняя вобласць | Western Area | 950,9 | 0,56 | 1698 | 2 | Фрыта?н |
2 | Усходняя прав?нцыя | Eastern Province | 1187,5 | 15,6 | 76 | 3 | Кенема |
3 | Па?ночная прав?нцыя | Northern Province | 1718,2 | 35,9 | 48 | 5 | Макен? |
4 | Па?днёвая прав?нцыя | Southern Province | 1106,6 | 19,7 | 56 | 5 | Бо |
Геаграф?я
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]За выключэннем стал?цы, тэрыторыя кра?ны прадста?ляе сабой багнавую н?з?ну, на якой растуць мангравыя зарасл?, ? саванная расл?ннасць з баабабам?. Далей ад узбярэжжа пачынаюцца пласкагор’е (да 300 м), пакрытае лясам?, ва ?сходняй частцы кра?ны горы дасягаюць вышын? 1948 м (гара Лома Манса).
Кл?мат — экватарыяльны, в?льготны. Дажджавая пара цягнецца з мая да кастрычн?ка. Ападк? складаюць 3400 мм за год.
Тэмпература складае ад +21° С да +31° С.
Эканом?ка
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]Сьера-Леонэ адна з самых бедных кра?н у свеце. Гаспадарка амаль цалкам заснаваная на здабычы алмаза?. Алмазаздабы?ная гал?на ? час грамадзянскай вайны была спонсарам паставак збро? (?крывавыя алмазы?) з Л?беры?, што прымус?ла ААН накласц? на алмазы л?берыйскага паходжання гандлёвае вета. ?снуюць запасы ? ?ншым карысных выкапня?: тытану, бакс?та?.
65 % насельн?цтва занятыя ? сельскай гаспадарцы, але ?зровень гаспадання застаецца вельм? н?зк?м.
Бюджэт кра?ны ? значнай частцы складаецца з м?жнароднай дапамог?.
Дэмаграф?я
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]У Сьера-Леонэ жыве 20 плямёна?, як?я складаюць 90 % насельн?цтва. Самыя вял?к?я з ?х гэта тэмнэ на по?начы ? мендэ ? цэнтры ? на по?дн? кра?ны. Астатняе насельн?цтва складаецца з крэола?, аз?ята? ? патомка? англ?йск?х калан?затара?.
Англ?йская мова з’я?ляецца дзяржа?най, але ёй валодае адукаваная меншасць, асно?ная частка насельн?цтва ?жывае мясцовыя мовы.
Асно?най рэл?г?яй з’я?ляецца ?слам (60 %), 30 % мясцовыя веры, 10 % — хрысц?яне.
Сярэдняя працягласць жыцця складае 37 гадо?.
Культура
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]Сучасная с?стэма адукацы? ? Сьера-Леонэ вядзе паходжанне ад першых англ?йск?х пасел?шча? у гэтых раёна? XVIII — пачатку XIX стагоддзя?. Для падрыхто?к? наста?н?ка? ? святаро? з л?ку афрыканца? у 1827 годзе было адчынена першая вышэйшая навучальная ?станова — каледж Фуа-Бей. Да канца Першай сусветнай вайны ?се навучальныя ?становы размяшчал?ся на ?збярэжжы. Да Другой сусветнай вайны с?стэма адукацы? пран?кла ва ?нутраныя раёны кра?ны.
У 1991 годзе ? Сьера-Леонэ было каля 2000 пачатковых школа? (414 тыс. навучэнца?), 227 сярэдн?х школа? (116 тыс. навучэнца?).
Ва ?н?верс?тэце Сьера-Леонэ, заснаваным на базе каледжу Фуа-Бей ? ?н?верс?тэцкага каледжа Нджала, вывучал?ся 2,3 тыс. студэнта?. Акрамя таго ? кра?не ?снавал? 16 педагаг?чных ? тэхн?чных каледжа?.
Пасля грамадзянскай вайны шмат навучальных устано? было зруйнавана.
Зноск?
- ↑ Africa: Sierra Leone(недаступная спасылка). Арх?вавана з першакрын?цы 12 чэрвеня 2007. Праверана 15 л?пеня 2014.
- ↑ Abu-Bakarr Jalloh. Sierra Leone heads into hotly contested election runoff (англ.). Deutsche Welle (30 сакав?ка 2018). Праверана 26 л?стапада 2023.
- ↑ Cooper Inveen, Umaru Fofana. Sierra Leone imposes nationwide curfew amid deadly anti-government protests (англ.). Reuters (11 жн??ня 2022). Праверана 27 л?стапада 2023.
- ↑ Sierra Leone: Seven months after August’s protests which turned violent in some locations, no justice yet for those injured or the families of those killed (англ.). Amnesty International (20 сакав?ка 2023). Праверана 27 л?стапада 2023.
- ↑ Hayden, Sally. Death in Sierra Leone: When protest turned to tragedy, the state offered money but no remorse (англ.). The Irish Times (2 снежня 2022). Праверана 27 л?стапада 2023.
- ↑ Umaru Fofana. Sierra Leone's main opposition party demands rerun of general election (англ.). Reuters (1 л?пеня 2023). Праверана 27 л?стапада 2023.
Л?таратура
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]- Анц?пава К. А. (прырода, насельн?цтва, гаспадарка). Сье?ра-Лео?не, Рэспубл?ка Сьера-Леоне // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следав?к? — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашко? ? ?нш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 326—327. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
- Сьерра-Леоне, Республика Сьерра-Леоне // Все страны мира от А до Я / Сост. Л. П. Бушуева. — Ростов-на-Дону: Владис, 2010. — С. 371—372. — 512 с. — (Золотая библиотека). — 2 500 экз. — ISBN 978-5-9567-0871-2. (руск.)
- Сье?рра-Лео?не, Республика Сьерра-Леоне // Географический энциклопедический словарь: Географические названия (руск.) / Гл. ред. А. Ф. Трёшников; Ред. кол.: Э. Б. Алаев, П. М. Алампиев (зам. гл. ред.) и др. — 2-е изд., исправл. и дополн. — М.: Советская энциклопедия, 1989. — С. 461—462. — 592 с. — 210 000 экз. — ISBN 5-85270-057-6.
- Сье?рра-Лео?не, Республика Сьерра-Леоне // Географические названия мира: Топонимический словарь: Ок. 5000 единиц (руск.) / Е. М. Поспелов; Отв. ред. P. A. Агеева. — 2-е изд., стереотип.. — М.: Русские сло-вари: ООО ?Издательство Астрель?: ООО ?Издательство ACT?, 2002. — С. 404. — 512 с. — ISBN 5-17-001389-2 (ООО ?Издательство ACT?), ISBN 5-271-00446-5 (ООО ?Издательство Астрель?), ISBN 5-93259-014-9 (Издательство ?Русские словари?).
- Сьерра-Леоне // Шемарин A. Г. Страны мира — М.: Издательский дом ?Пилиrрим?, 1998. — 304 с., илл. — 41 000 экз. — (Детская энциклопедия) — ISBN 5—89234—007—4. (руск.)
- Сье?рра-Лео?не, Республика Сьерра-Леоне // Т. 25. Струнино — Тихорецк. — М. : Советская энциклопедия, 1976. — С. 145—148. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)
Спасылк?
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]На В?к?схов?шчы ёсць медыяфайлы па тэме Сьера-Леонэ